• Psikoteknik Değerlendirme Nedir?
• Psikoteknik Değerlendirmenin Amaçları
• Psikoteknik Değerlendirmenin Uygulama Alanları
• Psikoteknik Değerlendirmede Kullanılan Testler

Psikoteknik Değerlendirme Nedir?

Psiko-teknik değerlendirme, sürücülerin güvenli araç kullanmalarını sağlayan zihinsel ve psiko-motor yetenek ve beceriler ile tutum, davranış ve kişilik özelliklerinin özel geliştirilmiş test yöntemleri kullanılarak teşhis edilmesidir. Standart, objektif, geçerli, güvenilir ölçüm araçları kullanılarak bu becerilere sahip olanlarla olmayanları ayırt etmeyi sağlar.

Psikoteknik değerlendirme merkezlerinde, "Viyana Test Sistemi" ile sürücülerin:

• Görsel ve işitsel uyaranlara doğru tepki hızları , Muhakeme yetenekleri
• Periferal görme alanları ve ikili işlem becerileri , İki el koordinasyonu
• Seçici ve sürekli dikkat düzeyleri , El ayak göz koordinasyonları
• Hız ve mesafe tahmin becerileri
• Görsel algılama ve takip becerileri değerlendirilmektedir

Psikoteknik Değerlendirmenin Amaçları

Bazı psikolojik yetersizlikleri nedeniyle trafikte tehlike yaratabilecek sürücülerin teşhis edilmesi, Sürücülerin kendi kişisel sürücülük becerileri ve tutumlarına ilişkin farkındalıklarını arttırmak, Trafik içinde seyahat eden halkı, tehlikeli sürücülerden korumak, Uzun vadede, risk altındaki sürücülere, tutumlarını değiştirme şansı verecek rehabilitasyon programları oluşturarak, toplumun sürücülük kültürünü iyileştirmektir.

Psikoteknik Değerlendirmenin Uygulama Alanları

• 1. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun'da belirtildiği üzere, hız ihlali, alkollü araç kullanma ve ceza puanı nedeniyle sürücü belgeleri alınmış sürücülerin belgelerinin geri verilip verilmeyeceğinin belirlenmesi.
• 2. Test sonuçları doğrultusunda kişilere sürücülükle ilgili yeni haklar verilmesi.Psiko-teknik değerlendirme sonucunda elde edilen rapor, profesyonel sürücü olarak çalışacak kişilerin "güvenli araç kullanma yetenekleri"ne sahip olduğunu gösteren bir "kalite belgesi" olarak geçerlidir.
  Bir üst sınıf ehliyete geçiş yapmak için önkoşullardan biri olarak kullanılabilir. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunun'da araç sürücüsünün bağlı olduğu “Firmanın Hukuki Sorumluluğu" başlığı altında yer alan "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümü veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, bir firma adı altında veya firma tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde bağlı olduğu firma da müştereken ve müteselsilen doğan zarardan sorumlu olurlar" hükmü vardır. Bu hüküm doğrultusunda işletmelerin riski en aza indirmeleri için, psiko-teknik değerlendirme sonucunda verilecek "Güvenli Araç Kullanma Kalite Belgesi”ne sahip sürücüleri istihdam etmesinde seçici bir kriter olarak kullanılabilir.
  Sürücü belgesi almak üzere başvuran adayların, sağlık muayenesinin yanı sıra psiko-teknik değerlendirme sonuçları da seçici bir kriter olabilir.
• 3. Aşağıdaki sürücü gruplarının, denetim amacı ile psiko-teknik yönden değerlendirilmesi. Yaşlanmaya bağlı olarak zihinsel ve psiko-motor yeteneklerdeki kayıp nedeniyle, 55 yaş ve üzerindeki kişilerin sürücülük belgelerinin devamı için kriter olabilir.Profesyonel sürücülerin (toplu taşıma, ulaştırma) periyodik değerlendirmeden geçirilerek takip edilmesi.
  Trafik kazalarında en önemli risk grubunu oluşturan, sürücü belgesi almak üzere başvuran 18-24 yaş arası gençlerin değerlendirilmesi ve rehabilitasyonunda kriter olabilir.

Psikoteknik Değerlendirmede Kullanılan Testler

• Viyana Determinasyon Testi (DT)
• Standart Progresif Matrisleri Testi (SPM)
• Görsel Süreklilik Testi (GST)
• Sinyal Takip Testi (Sinyal)
• Taşistostopik Görsel Algı Testi (TAVTMB)
• Hız-Mesafe Tahmin Testi (HMT)
• Cognitrone Testi (COG)
• Periferal Görme ve İkili İşlem Becerisi Testi (İİB)
• İki El Koordinasyon Testi (2 HAND)